آزار رساندن به فرشته ها

با وجود این دوستی فطری، گاهی پدران و مادران به جای نوازش، دست به آزار فرزندان خود می گشایند و پناه امن خانه را شکنجه گاهی تحمل ناپذیر برای کودکان می سازند.

به بیانی دیگر، در شرایطی که به دلیل بسیاری از معضلات و آسیب های اجتماعی، زمینه های گوناگونی برای بروز خشونت علیه کودکان وجود دارد، کودک آزاری بدست پدران و مادران پدیده یی است که تنها پناهگاه امن کودکان را از آنان می گیرد و به باور برخی ناظران آنان را به «بی گناهانِ مادام العمر محکوم» تبدیل می کند.

با وجود نهادینگی آسیبی چون خشونت علیه کودکان در بسیاری از جامعه ها (حتی جوامع غربی)، بیشترین موارد کودک آزاری به دست پدران و مادران صورت می گیرد. بنا بر اعلام یکی از مسوولان بهزیستی کشور نزدیک به 80 درصد از موارد کودک آزاری به دست والدین انجام شده است.
کودک آزاری عبارت است از هرگونه فعل یا ترک فعلی که باعث آزار روحی و جسمی و ایجاد آثار ماندگار در وجود یک کودک شود. برخی از این آثار می‌تواند مخفی باشد و والدین متوجه آن نباشند.
ممانعت از حاضر شدن در کلاس درس، محروم کردن وی از غذا، حبس در حمام یا زیر زمین، اشکال مخفی کودک آزاری است؛ اما محبت زیاد و افراطی به فرزندان نوعی کودک آزاری تلقی می‌شود، چرا که این گونه رفتار‌ها باعث سلب آزادی کودک می‌شود و چه بسا والدینی که با رفتارهای حمایت گونه خود موجبات آزار و اذیت کودکشان را فراهم می‌کنند و خود از این موضوع غافلند.
مجموعه رفتار‌ها یا گفتارهایی که انجام دادن یا انجام ندادنشان باعث وارد شدن نوعی آسیب عاطفی، فیزیکی به کودک شود و این احساس را در او به وجود آورد که خوب و دوست داشتنی و مورد احترام نیست و ناخواسته است، کودک آزاری است که اغلب والدین این رفتار‌ها را به صورت ناخودآگاه انجام می‌دهند.

انواع کودک آزاری

کودک آزاری جسمی: کودکی که یک بار یا به دفعات مورد ضرب و شتم، آزار و شکنجۀ عمدی قرار می گیرد و عبارتست از حملۀ فیزیکی به کودک، بطوری که می تواند موجب درد، بریدگی، کبودی، شکستگی استخوانی، و سایر جراحات و یا حتی مرگ کودک گردد. اشکال مختلف کودک آزاری جسمی شامل: شلاق زدن، بستن کودک، کوبیدن به دیوار، سوزاندن با آب جوش یا مایعات داغ و تکان دادن شدید می باشد.

کودک آزاری جنسی: بکارگیری، استفاده و واداشتن کودک به درگیر شدن با هرگونه رفتار روشن جنسی یا نمایش رفتارهای جنسی، تجاوز، تماس جنسی، فحشاء و هرگونه بهره برداری جنسی از کودکان جهت کسب لذایذ و ارضاء میل جنسی.

کودک آزاری عاطفی: هرگونه رفتار نامناسبی که بر عملکرد رفتاری، شناختی، عاطفی و جسمی کودک تأثیر منفی داشته باشد همانند آزارهای کلامی و غیر کلامی، سرزنش یا تحقیر، ناسزا گفتن، مسخره کردن، دست انداختن، مقررات و کنترل شدید و نامعقول، ترساندن مکرر کودک از تنبیه سخت بدنی، انتظارات و برخوردهای نامتناسب با سن و سال کودک، به خدمت گرفتن کودک در جهت ارضاء نیازهای عاطفی خود . پاسخ های رفتاری غیر قابل پیش بینی والدین که باعث بی ثباتی و دگرگونی شناختی کودک شود.

کودک آزاری ناشی از غفلت و مسامحه: عبارتست از عدم مراقبت و علاقمندی به کودک شامل محرومیت از نیازهای اساسی همانندغذا، پوشاک و محرومیت از اقداماتی که جهت رشد و نمو طبیعی کودک نیاز هست و یا کودک را در معرض خطر قراردادن ( مانند رها نمودن بچه بدون مراقبت ). مسامحه یا غفلت، بصورت عدم مراقبت کافی جسمانی و بهداشتی و عدم تأمین نیازهای روحی، هیجانی و آموزش کودک، ترک و به حال خود رها کردن کودک، فقدان محبت کافی، صحبت نکردن با کودک، عدم رسیدگی به وضعیت تحصیلی و بی توجهی به ترک مدرسه و کودک را در معرض خطراتی چون سرما و گرما قرار دادن؛ می باشد. به طور کلی ناتوانی یا غافل ماندن والدین از توجه و رسیدگی به نیازهای هیجانی و عاطفی کودک، مسامحۀ عاطفی نامیده می شود.

کودک آزاری چه زیان‌هایی برای کودکان دارد؟
روابط اولیه کودکان و بزرگسالان عامل شکل گیری شخصیت، اعتماد، مسئولیت پذیری کودکان و شناخت جهان و انسان است،اگر این رابطه به ضرر کودک باشد و حمایتی از جانب بزرگسالان برای کودکان وجود نداشته باشد، منجر به آسیب پذیری ذهنی کودکان، غیر قابل اعتماد بودن دنیا از دید کودکان و آسیب پذیری آنها در برابر هر تجربه از زندگی می شود.

اغلب کودکانی که به صورت مداوم مورد آزار قرار می گیرند، به ناچار خود را با شرایط آزار دهنده وفق می دهند که آسیب عمیق و دراز مدت در شخصیت کودکان دارد و منجر به افسردگی، عدم اعتماد به نفس و نبود نگاه مثبت به دنیا می شود، اما اگر آزار و اذیت حادثه ای باشد بنابر سن کودک آثار متفاوتی بر جای می گذارد. بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد بسیاری از کودکانی که در دوران کودکی قربانی آزار و بدرفتاری بوده‌اند، در بزرگسالی خود به آزار کودکان پرداخته‌اند و این بزرگ‌ترین زیان کودک آزاری است که سبب تداوم آن می‌شود.

چگونه می‌توانیم کودک آزاری را کاهش دهیم؟

شناسایی علت کودک آزاری
کودک آزاری مانند هر رفتار دیگری علتی دارد، اگر ما بخواهیم کودک آزاری را از بین ببریم باید سعی کنیم زیر ساخت های اجتماعی این امر را اصلاح کنیم. به این معنا که به جای پاک کردن صورت مساله، آن را ریشه یابی کرده و علت را دریابیم و با برطرف کردن آن، کودک آزاری را کاهش دهیم. ممکن است برخی از مشکلات را نتوانیم از بین ببریم، در آن صورت پذیرفتن آن بهتر از آزار دادن کودکان است. فراموش نکنیم که اشکالی ندارد از دیگران کمک بگیریم، کمک گرفتن و مشورت کردن نشانه هوشیاری و آگاهی است، نه ناتوانی. برای کاهش مشکلات خود می‌توانیم از مراکز مشاوره حضوری، تلفنی، سازمان‌های غیر دولتی و افراد آگاه کمک بگیریم.

پیشگیری کنیم
پیشگیری همیشه بهتر، آسان‌تر و سریع‌تر از درمان است. برای پیشگیری از کودک آزاری می‌توانیم از راهکارهای ساده استفاده کنیم. دقت در ازدواج و تشکیل خانواده، خودداری از ازدواج‌های تحمیلی، ناشناخته، شتاب زده و ازدواج در سنین پایین، توجه به تنظیم خانواده و تعداد مناسب فرزندان، افزایش آگاهی خود در زمینه پرورش فرزندان و شیوه‌های مناسب رفتار با آنان، پذیرش مسئولیت‌ها و انجام وظایف خود به عنوان پدر، مادر، معلم و سرپرست نسبت به کودکان، آشنایی با حقوق و نیازهای اساسی کودکان.
با توجه به سلامت جسمی و روانی خود و کاهش فشارهای عصبی و مشکلات رفتاری که سبب کودک آزاری می‌شود در ‌‌نهایت و شاید مهم‌تر از همه اینکه با تقویت روحیه می‌توانیم از کودکان و فرزندانمان حمایت‌هایی مناسب و بجا داشته باشیم.

فراوری: نسرین صفری

بخش خانواده ایرانی تبیان

منابع: ایسنا/خبرگذاری مهر/ خبرگزاری جمهوری اسلامی

مطالب مرتبط:
کودکان کتک خورده
هشدار در مورد آزار جنسی
آزار عاطفی ،تنبیه مخفی